شاید فکر کنید استیکینگ (Staking) جایگزین مقرون‌به‌صرفه‌تر ارزکاوی است. به ذخیره وجه در کیف پول ارز دیجیتال جهت پشتیبانی از امنیت و عملیات‌ شبکه بلاک چین استیکینگ گفته می‌شود. استیکینگ به زبان ساده‌تر همان قفل کردن ارزهای دیجیتال جهت دریافت پاداش است.
اکثر اوقات می‌توان ارز‌های دیجیتال را مستقیما از کیف پول دیجیتالی مانند «تراست والت» استیک کرد. همچنین بسیاری از صرافی‌ها به مشتریان خود خدمات استیکینگ ارائه می‌کنند. بایننس استیکینگ ساده‌ترین راه دریافت پاداش است.
برای درک بهتر استیکینگ باید با گواه اثبات سهام آشنا شوید. گواه اثبات سهام سازوکاریست که علاوه بر حفظ غیرمتمرکزسازي،‌ مصرف انرژی بلاک چین‌ها را کاهش می‌دهد.
در ادامه به گواه اثبات سهام و چگونگی عملکرد استیکینگ می‌پردازیم.

گواه اثبات سهام چیست؟

اگر با چگونگی عملکرد بیت ‌کوین آشنا باشید احتمالا با اثبات کار نیز آشنا هستید. اثبات کار همان سازوکاریست که تبادلات به واسطه آن در بلاک‌ها جمع‌آوری می‌شوند. سپس اتصال این بلاک‌ها بلاک چین را می‌سازد. ماینرها بر سر حل معادلات پیچیده رياضياتی رقابت می‌کنند و هر که زودتر حلش کند بلاک بعدی را به بلاک چین اضافه خواهد کرد.
اثبات کار، سازوکار خوبی برای به وجود آوردن اجماع آراء به شیوه غیرمتمرکز است. اما مشکل آن وجود محاسبات بسیار است. معادله‌ای که ماینرها بر سر حلش رقابت می‌کنند هدفی جز امن نگه داشتن شبکه ندارد. البته ممکن است برخی همین هدف را برای اثبات کار توجیه‌پذیر بدانند. اما آیا روش‌های کم‌هزینه‌تر دیگری نیز وجود دارد؟
اینجاست که اثبات سهام وارد ماجرا می‌شود. ایده اصلی این است که شرکت‌کنندگان ارزهای خود را قفل می‌کنند و پروتکل، طی بازه‌های معین زمانی به یکی اجازه تاييد اعتبار بلاک بعدی را می‌دهد. معمولا احتمال انتخاب شدن به میزان ارز بستگی دارد و هرچه ارز بیشتری قفل شده باشد شانس بالاتر خواهد بود.

فرایند انتخاب استیکینگ

در این روش توانایی افراد در حل معادلات‌ پیچیده عامل اصلی برای ایجاد بلاک نیست. بلکه صرفا تعداد ارز‌های استیکینگ شده برای ساخت بلاک‌ها مورد نظر قرار می‌گیرند.

برخی معتقدند این کار مقیاس‌پذیری بلاک چین‌ها را افزایش می‌دهد. این یکی از دلایل روی آوردن شبکه اتریوم طی به‌روزرسانی ETH 2.0 از اثبات کار به اثبات سهام است.

چه کسی اثبات سهام را ابداع کرد؟

«سانی کینگ» و «اسکات نادال» از نخستین افرادی بودند که در مقاله سال 2012 خود درباره پیرکوین به اثبات سهام اشاره کردند. آنها اثبات سهام را طرحی برگرفته از ارز همتا‌به‌همتای بیت‌کوین ساخته ساتوشی ناکاموتو می‌دانستند.
شبکه پیرکوین با سازوکار دوگانه اثبات کار/اثبات سهام آغاز به کارکرد. اگرچه در ابتدا از اثبات کار در ایجاد ارز دیجیتال استفاده می‌نمود اما برای حفظ پایداری طولانی مدت شبکه به آن نیاز نبود و از اهمیت آن کاسته شد. در حقیقت بخش اعظم امنیت شبکه به اثبات سهام متکی بود.

اثبات سهام محول شده چیست؟

نسخه دیگر این سازوکار در سال 2014 میلادی توسط «دنیل لاریمر» طراحی شد و اثبات سهام محول شده نام گرفت. این سازوکار در ابتدا بخشی از بلاک چین «بیت شرز» بود اما دیگر شبکه‌ها نیز به آن روی آوردند. از این شبکه‌ها می‌توان به «استیم» و «ای‌اواس» اشاره کرد.
کاربران در اثبات سهام محول شده، ارز‌های خود را به رای تبدیل می‌کنند. در نتیجه قدرت رای کاربران در این روش به تعداد ارز‌ آنها بستگی دارد. سپس به واسطه این آراء تعدادی نماینده انتخاب شده و مدیریت بلاک چین‌ها به آنان محول می‌شود. معمولا پاداش‌های استیکینگ بین این نمایندگان توزیع خواهد شد و آنان نیز بخشی از پاداش خود را به انتخاب‌کنندگان می‌دهند.
اثبات سهام محول شده کار را ساده‌تر کرده است. این مدل همچنین عملکرد شبکه را بهبود می‌بخشد. به علاوه چون که شبکه به گروه کوچک‌تری از تنفيذکنندگان متکی است غیرمتمرکزسازي‌ کاهش می‌یابد. این تنفیذکنندگان مسئول بلاک چین هستند. همچنین آنان در فرایندهای به توافق رسیدن و تعریف پارامترهای کلیدی نقش دارند.

به زبان ساده‌تر اثبات سهام محول شده به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق دیگر افراد شبکه اعمال نفوذ کنند.

استیکینگ چگونه عمل می‌کند؟

همانطور که اشاره کردیم بلاک چین‌های اثبات کار برای اضافه کردن بلاک‌های جدید به ماینینگ نیاز دارند. اما این کار در اثبات سهام از طریق فرایند استیکینگ انجام می‌شود. تنفیذکنندگان در استیکینگ ارزهای خود را قفل می‌کنند تا به صورت تصادفی توسط پروتکل در بازه زمانی معینی برای ساختن بلاک انتخاب شوند. معمولا شرکت‌کنندگان با ارزهای بیشتر شانس انتخاب شدن بیشتری دارند.
این کار نیاز به سخت‌افزار تخصصی ماینینگ را از بین می‌برد. این سخت‌افزار هزینه بالایی دارد اما در استیکینگ بر روی خود ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین به‌جای محاسبه برای رقابت بر سر بلاک بعدی تنفیذکنندگان اثبات سهام بر اساس تعداد ارز‌هایشان انتخاب می‌شوند. نگه داشتن ارزها تنفیذکنندگان را به حفظ امنیت شبکه تشویق می‌کند. اگر ارز‌ها را از دست دهند کل استیک در معرض خطر خواهد بود.
اگرچه هر کدام از بلاک چین‌های اثبات سهام ارز خاص خود را دارند اما برخی شبکه‌ها از سیستم دو ژتونی استفاده می‌کنند که پاداش‌ها در ژتون دوم پرداخت می‌شوند.
استیکینگ در عمل یعنی نگه داشتن وجه در کیف پولتان و این کار یعنی هر کسی به وظیفه شبکه خود عمل می‌کند. همچنین وجوه منبع استیکینگ بالاتر می‌رود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

پاداش‌های استیکینگ چگونه محاسبه می‌شوند؟

این پرسش پاسخ کوتاهی ندارد و هر شبکه بلاک چین روش محاسبه خاص خود را دارد.
برای برخی اساس بلاک به بلاک حائز اهمیت است و فاکتورهای مختلفی در نظر دارند. مانند:
• چه تعداد ارز توسط تنفیذکننده نگه داشته شده است.
• چه مدت است که فعالیت دارد.
• به طور کلی چه تعداد ارز در شبکه نگه داشته شده است.
• نرخ تورم
• و…

پاداش‌ها برای برخی از شبکه‌ها نرخی ثابت دارد. این پاداش‌ها به جبران تورم بین تنفیذکنندگان توزیع می‌شود. تورم کاربران را به خرج ارزهایشان تشویق می‌کند. اما تنفیذکنندگان با این مدل دقیقا می‌دانند چه پاداشی دریافت خواهند کرد.
مشخص بودن میزان پاداش باعث می‌شود تا شرکت‌کنندگان به سوی استیکینگ تشویق شوند.

استخر استیکینگ چیست؟

استخر استیکینگ به گروهی از افراد دارای ارز گفته می‌شود که منابع خود را جهت افزایش شانسشان در تصدیق بلاک‌ها و دریافت پاداش ادغام می‌کنند. آنان قدرت و سهم استیکینگ خود را ترکیب می‌کنند.
برپا کردن و حفظ استخر استیکینگ اغلب به زمان و تخصص بالایی نیاز دارد. استخرهای استیکینگ در شبکه‌های با مرز ورود بالا کارآمدتر هستند. افراد مسئول این استخرها به ازای ورود دیگر افراد هزینه دریافت می‌کنند.
استخرها انعطاف افراد را بالا می‌برند. معمولا ارز‌ها باید طی زمان معینی قفل بمانند و زمان آزاد شدنشان توسط پروتکل مشخص شده است. همچنین برای رفتارهای زیان‌آور جریمه در نظر گرفته خواهد شد.
برای ورود به اکثر استخرها به داشتن ارز‌های زیادی نیاز نیست و این کار به تازه‌واردان این صنعت پیشنهاد می‌شود.

استیکینگ سرد چیست؟

به فرایند استیک کردن در کیف پولی که به اینترنت متصل نیست استیکینگ سرد می‌گویند. این کار را می‌توان با استفاده از کیف پول سخت‌افزاری نیز انجام داد.
شبکه‌های پشتیبان استیکینگ سرد به کاربران امکان می‌دهند تا ارز خود را به صورت آفلاین نگه دارند. لازم به ذکر است که در صورت خروج ارز‌ها از کیف پول سرد توسط سهام‌داران دریافت پاداش متوقف می‌شود.
استیکینگ سرد مناسب سهام‌داران بزرگی است که به دنبال امنیت کامل وجوه خود و در عین حال حمایت از شبکه هستند.

سخن پایانی

اثبات سهام و استیکینگ دری به سوی بلاک چین‌ها هستند. همچنین این دو روش از ساده‌ترین راه‌های کسب درامد از طریق نگه داشتن ارز دیجیتال محسوب می‌شوند. با آسان‌تر شدن استیک کردن مرزهای ورود به اکوسیستم بلاک چین در حال کمرنگ شدن هستند.
اما باید در نظر داشت که استیکینگ بدون ریسک نیست. قفل کردن وجوه به واسطه قراردادی کوچک تهدید باگ‌ها را به دنبال خواهد داشت، بنابراین از کیف پول‌های با کیفیتی مانند «تراست والت» استفاده کنید.